لوله گالوانیزه
لوله های گالوانیزه لوله های فولادی هستند که به وسیله پوششی محافظتی از خوردگی و زنگ زدگی در برابر تغییرات آب و هوایی جلوگیری می کنند و مقاومت آن ها را بالا می برند.
تا قبل از سال 1960 میلادی عموما از لوله های سربی برای خطوط آب استفاده می کردند که بعد از گذشت مدتی دچار خوردگی و زنگ زدن می شدند تا زمانی که لوله های گالوانیزه اختراع شدند و جایگزین مناسبی برای لوله های سربی شدند.
جنس لوله های گالوانیزه از آهن سفید نورد شده می باشد . لوله های گالوانیزه لوله های درز دار جوش داده شده ای می باشند که در فلز روی مذاب فرو برده می شوند.
اولین نمونه شناخته شده آهن گالوانیزه توسط اروپاییان در قرن هجدهم میلادی در مجموعه موزه شمشیربازی سلطنتی در زره هندی بود.
در استفاده مدرن اصطلاح گالوانیزه کردن با پوشش روی صورت می گیرد. اختراع گالوانیزاسیون توسط دانشمند ایتالیایی به نام گالوانی در سال 1775 بود.
در اوایل قرن بیستم لوله های گالوانیزه جایگزین چدن و سرب مورد استفاده در لوله کشی آب سرد بود .
به طور معمول لوله کشی گالوانیزه از داخل به بیرون زدگی می کند و باعث مشکلات فشار آب و شکست لوله و در نهایت پوسته پوسته شدن و وجود قابل ملاحظه ای ناخالصی که رنگ و طعم آب را تغییر می دهد می شود. امید به زندگی لوله های گالوانیزه 70 سال است .
از زمان جنگ جهانی دوم لوله های مس و پلاستیک را جایگزین لوله های گالوانیزه کردند. اما لوله های فولادی گالوانیزه هنوز در برنامه های کاربردی فضای باز مورد استفاده قرار می گیرند.
روش های گالوانیزه کردن دو نوعند:گالوانیزه گرم و گالوانیزه سرد
گالوانیزه گرم:
غوطه ور کردن آهن یا فولاد مناسب در وان مذاب روی با دمای 460 درجه سانتی گراد است. ضخامت لایه روی در این روش 100 تا 130 میکرون است و روی پوشش داه شده در این روش کدر و مات است و سطح صاف و یک نواختی ندارد و توسی رنگ است .
از این روش گالوانیزه کردن در فضای باز استفاده می شود که در برابر خوردگی و زنگ زدن مقاومت کافی را داشته باشد.مثل دکل های مخابراتی ,گارد ریل جاده ها , دکل های فشار قوی برق , تیرهای برق و لوله های آب با ضخامت بالا .
گالوانیزه سرد یا الکترو گالوانیزاسیون:
پوشش روی به صورت پوشش دهی الکتریکی (الکترولیت) است.ضخامت لایه روی در این روش حدودا 25 میکرون است و روی پوشش داده شده سطح صاف و براقی دارد.
در روش گالوانیزه سرد , نمک روی را داخل محلول آبی یا اسیدی (الکترولیت) ریخته و به قطعه مورد نظر اسپری می کنند.از این روش در صنعت خوروسازی و پیچ و مهره و به طور کلی برای پوشش دهی فلزاتی که مصارف بهداشتی دارند و ورق و لوله های با ضخامت کم و قطعت فلزی ریز استفاده می شود.
گالوانیزاسیون به روش گرم 150 سال است که رواج دارد . بیشتر روی تولید شده به منظور پوشش مورد استفاده قرار می گیرد.
گالوانیزاسیون ارزانترین روش نسبت به بقیه روش های پوششی است . رنگ آمیزی لوله ها هم یکی از روش های پوشش دهی است ولی نسبت به گالوانیزاسیون هزینه بیشتری می طلبد.
مزیتی گالوانیزه کردن گرم نسبت به گالوانیزه سرد :
هزینه کمتر و راحت بودن مراحل گالوانیزه کردن آن است که بیشتر مورد استقبال قرار می گیرد. تعداد قطعات بیشتری را با روش گالوانیزه گرم را می توان با هزینه کم و نیروی انسانی کم گالوانیزه کرد.
فولاد گالوانیزه:
هر جا که مشکل خوردگی ورق های سیاه فولاد وجود داشته باشد از ورق های فولادی گالوانیزه استفاده می کنند . از فولاد گالوانیزه شده در قطعات خودرو . پیچ و مهره . ناودان ساختمان . گریتینگ ها , دستگاه های مکانیکی و الکتریکی ,کانال های آب و هوا و سقف های شیروانی و … استفاده می شوند.
کاربرد لوله های گالوانیزه
تا همین چند سال قبل تمامی سیستم لوله کشی آب در منازل مسکونی در ایران با لوله های گالوانیزه انجام می گرفت که کم کم جای خود را به لوله های پلاستیکی داد ودر حال حاضر به ندرت ازین لوله در مصارف خانگی استفاده می شود.
لوله های گالوانیزه بیشترین کاربرد را درشبکه های فاضلاب , چاه آب صنایع کشاورزی و گلخانه ها و برای انتقال آب , گاز , و همچنین برای محافظت از کابل های برق , سیستم های امنیتی , شبکه در محیط های باز و بیرونی را دارند.
لوله های گالوانیزه عموما به سه دسته تقسیم می شوند لوله های گالوانیزه سبک , لوله های گالوانیزه متوسط , لوله های گالوانیزه سنگین.
مهمترین تولید کنندگان لوله های گالوانیزه در ایران می توان از لوله و پروفیل ساوه , سپنتای تهران , سپنتای مرند , سپنتای اهواز , آریاوا , لوله سمنان و درپاد نام برد.